Καθώς ολοκληρώνεται η σχολική χρονιά και πλησιάζουν οι καλοκαιρινές διακοπές ανυπομονούμε να έρθουν αυτές οι στιγμές χαλάρωσης που θα ξεφύγει λίγο το μυαλό μας από τις απαιτήσεις της δουλειάς, τον καθημερινό προγραμματισμό, την ρουτίνα. Έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο στην διάθεσή μας να κάνουμε δραστηριότητες που μας ευχαριστούν, να ζήσουμε την καθημερινότητα με πιο αργούς ρυθμούς.
Εκεί, όμως, που λέμε να πάρουμε μια ανάσα από το επιβαρυντικό πρόγραμμα του χειμώνα έρχονται σκέψεις για το τι να κάνουμε με τα παιδιά και πώς να τα βοηθήσουμε να απασχοληθούν τώρα που τελειώνει το σχολείο. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε “Μαμά βαριέμαι” και ψάχνουμε να βρούμε πώς θα διώξουμε αυτή τη βαρεμάρα.
Ίσως, αγχωνόμαστε γιατί θεωρούμε ότι εμείς έχουμε την ευθύνη να απασχολούμε το παιδί μας, να το κρατάμε συνέχεια σε μια ευχάριστη συναισθηματική κατάσταση, και αν δεν συμβαίνει αυτό, σημαίνει ότι αποτυγχάνουμε. Τρέχουμε να καλύψουμε τον ελεύθερο χρόνο του και του προτείνουμε να ασχοληθεί με κάτι χωρίς να το αφήνουμε να σκεφτεί μόνο του. Είναι ωφέλιμο για το παιδί να βαρεθεί, να κατεβάσει ρυθμούς, να χαλαρώσει και εκείνο, να μην ακολουθεί συνέχεια ένα πρόγραμμα, να πάρει τον χρόνο του και να συλλογιστεί.
Η πλήξη είναι σαν να κάνουμε μία παύση, ένα διάλειμμα που μας βοηθάει να έρθουμε σε επαφή με τον εαυτό μας, τις επιθυμίες μας, τις ανάγκες μας. Μας βοηθάει να αφουγκραστούμε τον εαυτό μας, να ανασυγκροτηθούμε και να κινητοποιηθούμε για ένα νέο ξεκίνημα, μια νέα δράση, μια αλλαγή. Μερικές φορές, όμως, φοβόμαστε αυτή την αλλαγή, να μείνουμε μόνοι με τον εαυτό μας, να επέλθει αυτή η ηρεμία της απραξίας. Αυτή η ηρεμία μας βάζει σε σκέψεις που μπορεί να μη μας αρέσουν και προσπαθούμε να την αποφύγουμε. Απασχολούμαστε διαρκώς με εξωτερικά ερεθίσματα για να προλάβουμε μη δημιουργηθούν δυσάρεστες σκέψεις.
“Αυτός που οχυρώνεται εντελώς απέναντι στη βαρεμάρα, οχυρώνεται επίσης απέναντι στον εαυτό του”, είπε ο Νίτσε.
Όταν αφήνουμε το παιδί μόνο με τον εαυτό του μαθαίνει να συνδέεται με αυτόν, να ακούει τις επιθυμίες του, να αποφασίζει για τον εαυτό του και να δρα ανεξάρτητα. Δημιουργούνται εσωτερικά κίνητρα ώστε να κινητοποιηθεί να αντιμετωπίσει τη πλήξη του και μαθαίνει να παρακινεί τον εαυτό του για να κάνει πράγματα. Αναπτύσσεται η φαντασία και η δημιουργικότητα, ανακαλύπτει τι πραγματικά το ενδιαφέρει και εφευρίσκει νέες δραστηριότητες. Μέσα σε ένα περιβάλλον ελευθερίας, ηρεμίας, που δεν πιέζει, μπορεί να ανακαλύψει τον εαυτό του και τα “θέλω” του.
Όσο μεγαλώνει θα έρχεται αντιμέτωπο όλο και πιο πολύ με μία πραγματικότητα που δεν θα είναι πάντα ενδιαφέρουσα και θα χρειαστεί να βιώσει ανία σε πολλές καταστάσεις. Στο σχολείο δε θα έχει το ίδιο ενδιαφέρον για όλα τα μαθήματα. Θα έρθει η ώρα που θα χρειαστεί να ασχοληθεί με κάτι που θα του φαίνεται βαρετό και δε θα μπορεί να ξεφύγει από αυτό. Είναι σημαντικό να εξοικειωθεί με την πλήξη και να μάθει να την αντέχει. Έτσι, θα μάθει να περιμένει και να υπομένει όταν κάτι δεν είναι τόσο ευχάριστο και ενδιαφέρον.
Δεν πειράζει αν το παιδί σας βαρεθεί. Μην το αποδοκιμάσετε. Αφήστε το ελεύθερο να σκεφτεί, να περιπλανηθεί ο νους του, να ονειρευτεί. Μπορεί μετά από λίγο να δείτε ότι βρίσκει μόνο του τη λύση. Απλά να είστε δίπλα του χωρίς να αποφασίζετε για λογαριασμό του.
Η πλήξη, μέσα σε φυσιολογικά πλαίσια, λειτουργεί ως κινητήριος δύναμη που μας οδηγεί να δοκιμάσουμε νέες προκλήσεις, να πειραματιστούμε, να εξελιχθούμε. Έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε μια διακοπή από τον βομβαρδισμό των ερεθισμάτων γύρω μας και να παρατηρήσουμε τον εαυτό μας. Συνήθως, δεν συνειδητοποιούμε τις σκέψεις, τη συμπεριφορά μας, τι συμβαίνει γύρω μας, και νιώθουμε ότι τρέχει η ζωή κι εμείς μαζί της επειδή δε κάνουμε αυτή τη παύση. Αν σταματήσουμε και δεν γεμίσουμε τον χρόνο μας ή δεν ασχοληθούμε με πολλές δραστηριότητες, ίσως μας θεωρήσουν τεμπέληδες, ότι δεν είμαστε τόσο ικανοί, χρήσιμοι ή ενδιαφέροντες. Μήπως αυτή είναι μία ενδόμυχη σκέψη μας και ένας φόβος για τα παιδιά μας;
Η Ψυχολόγος των Βρεφικών / Παιδικών Σταθμών
Γεωργία Παππά
