Απαντήσεις σε ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα που απασχολούν τους γονείς.
Αν και κάθε παιδί ακολουθεί τη δική του πορεία ανάπτυξης, υπάρχουν κάποιες γενικές γλωσσικές συμπεριφορές που πρέπει να αναμένουμε από ένα παιδί ανάλογα την ηλικία του. Πολλοί γονείς προβληματίζονται για το αν το παιδί τους συμβαδίζει με τα αναπτυξιακά ορόσημα και αν θα πρέπει να συμβουλευτούν ένα λογοθεραπευτή. Παρακάτω λοιπόν, θα απαντήσουμε σε ορισμένα ερωτήματα που απασχολούν τους γονείς.
Τα προβλήματα ακοής επηρεάζουν την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας;
Ναι. Τα πρώτα χρόνια της ζωής είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την κατάκτηση του λόγου και της ομιλίας. Η ανεπαρκής ακοή στα παιδιά διαταράσσει την διαδικασία εκμάθησης των γλωσσικών κανόνων που διέπουν την ανάπτυξη ήχων, λέξεων και προτάσεων. Ανάλογα με το βαθμό της απώλειας της ακοής, μπορεί να παρατηρηθούν διαταραχές στην άρθρωση και στον σχηματισμό προτάσεων. Οι γονείς θα πρέπει να βεβαιωθούν ότι ελέγχεται η ακοή των παιδιών τους σε τακτά χρονικά διαστήματα, ιδιαίτερα αν υπάρχει ιστορικό ωτίτιδων, συχνών κρυολογημάτων ή άλλων λοιμώξεων του άνω αναπνευστικού συστήματος ή αλλεργιών.
Το παιδί μου είναι 3 χρονών και επικοινωνεί κυρίως δείχνοντας αυτό που θέλει ενώ παράγει ελάχιστες λέξεις. Αυτό θεωρείται φυσιολογικό;
Όπως αναφέρθηκε, το κάθε παιδί είναι μοναδικό και μπορεί να αναπτύσσεται με γρηγορότερους ή πιο αργούς ρυθμούς απ’ ό,τι αναμένεται. Ωστόσο, σύμφωνα με τα φυσιολογικά αναπτυξιακά στάδια του λόγου, ένα παιδί ηλικίας 3 ετών θα πρέπει να είναι ικανό να κάνει απλές προτάσεις. Εάν δεν συμβαίνει αυτό, τότε υπάρχει μία σημαντική καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του παιδιού και χρήζει λογοθεραπευτικής αξιολόγησης και παρέμβασης. Η επικοινωνία με μεμονωμένες λέξεις είναι ένα στάδιο, το οποίο συναντάται στην ηλικία των 12-18 μηνών.
Το παιδί μου είναι 3 χρονών και όταν μιλάει, χρησιμοποιεί προτάσεις, αλλά η ομιλία του δεν είναι καθαρή.
Τι πρέπει να κάνω; Σύμφωνα με έρευνα του Πανελλήνιου Συλλόγου Λογοπεδικών-Λογοθεραπευτών, ένα παιδί 3 ετών είναι φυσιολογικό να μην έχει ακόμα κατακτήσει αρκετούς ήχους της ομιλίας (όπως το /ρ/, /δ/, /θ/). Εφόσον το παιδί σας επικοινωνεί λεκτικά, χρησιμοποιεί προτάσεις και γίνεται κατανοητό όχι μόνο από το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον αλλά και από ανθρώπους που δεν το γνωρίζουν καλά, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Aν παρατηρήσετε στασιμότητα στον τρόπο ομιλίας του παιδιού σε διάστημα 6 μηνών, καλό θα ήταν να επισκεφτείτε ένα λογοθεραπευτή.
Αποζημειώνεται η λογοθεραπεία από τα ασφαλιστικά ταμεία;
Αποζημειώνεται από όλα τα Ασφαλιστικά Ταμεία που ανήκουν στον ΕΟΠΥΥ. Βασική όμως προϋπόθεση είναι να διαθέτει το παιδί ιατρική γνωμάτευση από Δημόσιο Φορέα ή από ιδιώτη Αναπτυξιολόγο ή Παιδοψυχίατρο συμβεβλημένο με τον ΕΟΠΥΥ.
Με την εγκεκριμένη ιατρική γνωμάτευση και τα κατάλληλα έγγραφα από το Κέντρο Λογοθεραπείας που επιλέγει ο γονιός, το πρόγραμμα παρέμβασης καλύπτεται συνήθως ολόκληρο.
Το παιδί μου είναι 3 χρονών και επαναλαμβάνει συλλαβές λέξεων (παπαπάμε) και επιμηκύνει τον πρώτο ήχο των λέξεων (πχ έεεεεελα) στην αρχή των προτάσεων. Πρέπει να ανησυχώ;
Πολλά παιδιά που βρίσκονται στις ηλικίες της σημαντικής γλωσσικής ανάπτυξης (ηλικίες 2-5 ετών) μπορεί να εμφανίσουν φυσιολογικές αστάθειες στη ροή της ομιλίας όπως επαναλήψεις κάποιων ήχων, συλλαβών ή λέξεων («θε-θέλω») ή εμβόλιμους ήχους όπως «θέλω…εεε…νερό». Όμως αυτά τα συμπτώματα σταδιακά υποχωρούν καθώς ωριμάζει η λεκτική τους επικοινωνία. Εάν παρατητηρήσετε πως αυτές οι συμπεριφορές αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου ή πως το παιδί δείχνει να αποφεύγει να μιλάει λόγω της δυσκολίας του αυτής, θα ήταν καλό να αναζητήσετε την βοήθεια ενός λογοθεραπευτή.
Πότε πρέπει να ζητήσω τη βοήθεια ενός ειδικού;
Εσείς και τα μέλη της οικογένειάς σας γνωρίζετε περισσότερα για το παιδί σας από οποιονδήποτε άλλο. Όταν λοιπόν έχει δημιουργηθεί κάποιος προβληματισμός για την γλωσσική και γνωστική ανάπτυξη του παιδιού καλό είναι να πραγματοποιηθεί μια λογοθεραπευτική εκτίμηση. Κανένα παιδί δεν είναι πολύ μικρό για να βοηθηθεί, επομένως, αν υποπτεύεστε κάποιο πρόβλημα, μην περιμένετε να «μεγαλώσει» για να ζητήσετε βοήθεια. Η πρώιμη αναγνώριση και αντιμετώπιση διαταραχών ακοής, λόγου και ομιλίας μπορεί να προλάβει προβλήματα στη μάθηση, στη συμπεριφορά και στις κοινωνικές επαφές.
Πώς βοηθάει ένας λογοθεραπευτής;
Ο λογοθεραπευτής μπορεί να δώσει με εγκυρότητα και αξιοπιστία απάντησεις στις ανησυχίες των γονέων σχετικά με την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού τους. Θα πάρει ένα λεπτομερές ιστορικό από την οικογένεια, θα συνομιλήσει με τον παιδίατρο ή τον θεράποντα ιατρό του παιδιού και κατόπιν θα προβεί σε μία σειρά εξετάσεων και δοκιμασιών μαζί με το παιδί. Αφού αναλύσει λεπτομερώς τον λόγο του παιδιού και την συνολική επικοινωνιακή του ικανότητα, θα καθοδηγήσει τον γονιό στο πώς πρέπει να δράσει. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί απλώς να τον καθησυχάσει. Σε άλλες μπορεί να ζητήσει να γίνει επαναξιολόγηση του παιδιού μετά από κάποιους μήνες και σε άλλες μπορεί να κρίνει απαραίτητη την έναρξη εξατομικευμένου λογοθεραπευτικού προγράμματος. Πέρα από τις υπηρεσίες που παρέχει απευθείας στο παιδί που έχει ανάγκη θεραπείας, μπορεί να χρειαστεί να παραπέμψει σε άλλες ειδικότητες για περαιτέρω αξιολόγηση του.
Η λογοθεραπεία καλό είναι να ξεκινάει το συντομότερο δυνατό. Έρευνες επανειλημμένα δείχνουν ότι η πρώιμη παρέμβαση αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά επιτυχίας στα παιδιά που χρειάζονται παρέμβαση. Επιπλέον, μειώνει σημαντικά το χρόνο αποκατάστασης της δυσκολίας που αντιμετωπίζει. Μια διαταραχή λόγου/ομιλίας μπορεί να φαίνεται «ακίνδυνη» μέχρι την ηλικία των 3-4 χρόνων και συχνά οι γονείς θεωρούν ότι είναι κάτι που θα περάσει μόνο του με τον καιρό. Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό όντως ισχύει. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις το πρόβλημα επιμένει και γίνεται εντονότερο με την είσοδο του παιδιού στη Δημοτική εκπαίδευση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μαθησιακές και συναισθηματικές δυσκολίες.
Η Λογοθεραπεύτρια
των Bρεφικών/Παιδικών Σταθμών
Μουρκογιάννη Σπυριδούλα
