Καθημερινά, γονείς βρίσκονται αντιμέτωποι με τον όρο «λογοθεραπεία» χωρίς να μπορούν να προσδιορίσουν τι ακριβώς κάνει ένας λογοθεραπευτής. Δεν είναι λίγες οι φορές, που αυτή η άγνοια έχει σταθεί εμπόδιο ανάμεσα σε ένα παιδί και στην ανάγκη του για θεραπεία. Η μη ανίχνευση των δυσκολιών μπορεί να οδηγήσει σε μαθησιακού τύπου δυσκολίες, κατά τη φοίτηση του παιδιού στη Δημοτική Εκπαίδευση. Πάμε λοιπόν, να διαβάσουμε πως λειτουργεί ένα λογοθεραπευτικό πρόγραμμα.
Πως γίνεται μία λογοθεραπευτική αξιολόγηση;
Η αξιολόγηση είναι το πρώτο και το πιο σημαντικό βήμα που θα οδηγήσει στη σχεδίαση της κατάλληλης παρέμβασης. Αρχικά, ο θεραπευτής εστιάζει στο να νιώσει οικεία το παιδί και να θέλει να συμμετάσχει στις δραστηριότητες. Μέσα από εξειδικευμένο λογοθεραπευτικό υλικό γίνεται αξιολόγηση των γλωσσικών ικανοτήτων (πχ. λανθασμένη παραγωγή κάποιων συμφώνων οπως /σ/,/δ/,/ρ/, δυσκολία στην επιλόγη των κατάλληλων άρθρων και κλίσεων στην ομιλία) και των επικοινωνιακών δεξιοτήτων (πχ. έλλειψη ενδιαφέροντος για τους γύρω του, απουσία βλεμματικής επαφής με τον συνομιλητή και δυσκολία κατανόησης των συναισθήματων των άλλων). Με βάση τις δυσκολίες που εντοπίζονται, αναπτύσσεται ένα σχέδιο θεραπείας που απαντά στις ιδιαίτερες ανάγκες του παιδιού. Η αξιολόγηση δεν περιορίζεται στα αρχικά ραντεβού. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της θεραπείας, ο λογοθεραπευτής θα μετρά την πρόοδο του παιδιού και θα αναπροσαρμόζει τους στόχους του. Η ακριβής αξιολόγηση είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της όλης θεραπείας.
Λογοθεραπευτική παρέμβαση
Στη λογοθεραπεία, ακολουθούμε μία σειρά δραστηριοτήτων για να πετύχουμε συγκεκριμένους στόχους και συνήθως χρειάζεται ένα εύλογο χρονικό διάστημα γι’αυτό. Ο ρυθμός και η ένταση με τα οποία το κάθε παιδί ανταποκρίνεται στη λογοθεραπεία είναι διαφορετικά. Δεν υπάρχει τυπικό ραντεβού μιας και σε κάθε παιδί εφαρμόζεται εξατομικευμένο πρόγραμμα με ασκήσεις/δραστηριότητες ανάλογα με τις δυσκολίες που έχουν εντοπιστεί π.χ. μπορεί να γίνονται ασκήσεις άρθρωσης και τοποθέτησης της γλώσσας μπροστά σε καθρέφτη (το παιδί εντοπίζει ακριβώς τα σωστά σημεία τοποθέτησης των αρθρωτών για την παραγωγή του εκάστοτε ήχου) ή να γίνονται ασκήσεις χρησιμοποιώντας εξειδικευμένο λογοθεραπευτικό υλικό, όπως κάρτες και προγράμματα στον υπολογιστή, ώστε το παιδί μπορέσει να διακρίνει ακουστικά ότι το /β/ είναι διαφορετικός ήχος από το /δ/. Ο λογοθεραπευτής επικεντρώνεται στις δεξιότητες που πρέπει να κατακτηθούν και επιδιώκει τους στόχους του μέσα από το παιχνίδι, την επανάληψη ασκήσεων και την συζήτηση. Οι δραστηριότητες, στις οποίες εμπλέκεται το παιδί, γίνονται σταδιακά και πιο δύσκολες. Έτσι, το παιδί θα εξασκήσει την σωστή άρθρωση ενός ήχου πρώτα σε επίπεδο συλλαβών, μετά σε λέξεις και τέλος σε προτάσεις. Καθ’όλη τη διαδικασία της λογοθεραπείας, ο θεραπευτής επιβραβεύει και ενισχύει τις σωστές απαντήσεις και αντιδράσεις του παιδιού. Δίνει σαφή ανατροφοδότηση στο παιδί εξηγώντας του ποιες επικοινωνιακές προσπάθειες του είναι σωστές και ποιες όχι. Οι στόχοι πρέπει να είναι επιτεύξιμοι, ώστε το παιδί να παίρνει την ικανοποίηση ότι τα καταφέρνει καθ΄ όλη τη διάρκεια της λογοθεραπείας και ειδικότερα στην αρχή. Στις περισότερες περιπτώσεις, δίνονται και για το σπίτι συγκεκριμένες οδηγίες και υλικό εξάσκησης, ώστε να επιτευχθεί γενίκευση των νέων δεξιοτήτων στο καθημερινό περιβάλλον του παιδιού.
Ποια η διάρκεια και η συχνότητα των Λογοθεραπευτικών Συνεδριών;
Το πόσο συχνά θα κάνει το παιδί σας λογοθεραπεία έχει να κάνει με την ηλικία του και το είδος της δυσκολίας. Συνήθως, τα παιδιά κάνουν λογοθεραπεία τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Μία συνεδρία την εβδομάδα αφορά μόνο τις πολύ ήπιες περιπτώσεις, καθώς όταν μεσολαβεί μεγάλο διάστημα μεταξύ των συνεδριών, το παιδί χάνει την επαφή του με τον λογοθεραπευτή. Η διάρκεια των συνεδριών επίσης ποικίλει. Αν το παιδί είναι αρκετά μικρό, οι συνεδρίες μπορεί να είναι και μισάωρες. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, μία καλή διάρκεια είναι τα 45 λεπτά ενώ σε ομαδικά προγράμματα μπορεί να φθάσει την μία ώρα.
Πότε ο γονιός μπορεί να αντιληφθεί τα πρώτα αποτελέσματα της θεραπείας;
Η διάρκεια της λογοθεραπείας εξαρτάται από το βαθμό δυσκολίας και τη σοβαρότητα της περίπτωσης. Η λογοθεραπεία μπορεί να είναι σύντομης διάρκειας εάν πρόκειται για απλές δυσκολίες της άρθρωσης όπως π.χ. δυσκολία στην παραγωγή του συμφώνου /σ/ ή μπορεί να κρατήσει περισσότερο καιρό εάν πρόκειται για πιο σύνθετες δυσκολίες, που εμποδίζουν την ανάπτυξη των επικοινωνιακών δεξιοτήτων που βοήθουν ένα παιδί να είναι λειτουργικό στη καθημερινότητα. Σε κάθε περίπτωση, η πορεία της εξέλιξης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η διάγνωση, η συνεργασία με τους γονείς, η συνέπεια στην παρακολούθηση των συνεδριών, και η συχνότητα της θεραπείας.
Είναι πολύ σημαντικό η παρέμβαση να είναι έγκαιρη και έγκυρη. Η καλύτερη ηλικία παρέμβασης είναι μεταξύ 3 και 5 χρονών, όταν ο λόγος βρίσκεται στο βασικότερο και κρισιμότερο στάδιo του. Αυτή η ηλικία, είναι ευνοϊκή για την αξιολόγηση και για την έγκαιρη παρέμβαση, πριν την ένταξη του παιδιού στο σχολείο. Μόλις αντιληφθείτε δυσκολίες στον λόγο, στην ομιλία και στην επικοινωνία του παιδιού οφείλετε να συμβουλευτείτε έναν λογοθεραπευτή, ο οποίος με τη σειρά του θα συστήσει τι ακριβώς χρειάζεται το παιδί σας.
Η Λογοθεραπεύτρια
των Παιδικών- Βρεφικών Σταθμών
Μουρκογιάννη Σπυριδούλα
